De Sejm van de Republiek Polen is de benaming van de Poolse Tweede Kamer die samen met de Senaat (Senat) de Poolse Volksvertegenwoordiging vormt. De Sejm telt 460 leden. Het Hogerhuis telt 100 leden. Na de verkiezingen, die in oktober vorig jaar plaatsvonden, heeft de partij Recht en Rechtvaardigheid de meerderheid in De Tweede Kamer maar niet in de Senaat. Daar won de oppositie minimaal. En waarom is dit belangrijk? Dit heeft grote gevolgen voor de stemmingen die de afgelopen maand geschiedden. Zodat de lezers het beter kunnen begrijpen wat er op dit moment in Polen gebeurt, heb ik de belangrijkste gebeurtenissen in dit blog opgenoemd. Op deze manier is het ook makkelijk om te begrijpen waarom de Poolse ondernemers de afgelopen week gedemonstreerd hebben.

5 februari 2020

De Tweede Kamervoorzitter Elzbieta Witek bericht dat de presidentsverkiezingen op zondag 10 mei 2020 plaats zullen vinden. De kandidaat, die meer dan de helft van alle geldige stemmen ontvangt, wordt de nieuwe president. De opkomst heeft trouwens geen invloed op de geldigheid van de verkiezingen. In het geval dat geen van de kandidaten de vereiste meerderheid van de stemmen ontvangt, vindt er twee weken later een tweede stemronde plaats. Degene die de meeste stemmen krijgt, wordt de nieuwe president.

Vanaf dat moment kunnen de presidentskandidaten officieel hun campagne beginnen.

9 maart 2020

Door het coronavirus zijn de kandidaten gedwongen om hun campagneplannen te wijzigen. De kandidaten beslissen om de bijeenkomsten met de kiezers tijdelijk op te schorten. Wat betekent dit voor de resultaten van de presidentsverkiezingen? De enige kandidaat, die formeel zijn campagne onder het mom van het corona-bezoek kan voeren, is de huidige president Andrzej Duda.

10 maart 2020

In zijn toespraak tot de Poolse bevolking benadrukt de president dat het virus gezamenlijk overwonnen kan worden alleen in het geval van het effectief handelen. ‘Kennis, rede en hygiëne zijn onze wapens’, aldus de Poolse president.

11 maart

Polen sluit scholen, universiteiten, bioscopen en musea.

Weekend van 14/15 maart

De Poolse regering neemt rigoureuze maatregelen en besluit om de grenzen te sluiten. De Poolse burgers mogen terugkeren maar zijn wel tot een quarantaine van twee weken verplicht. Bij de grens moeten zij hun verblijfadres opgeven en worden op aanwezigheid van het virus gecontroleerd wat een enorme file veroorzaakt. De buitenlanders mogen Polen alleen in met een bewijs dat ze er werken.

Volgens de deskundigen verkeren vanaf dat moment de kandidaten van de oppositie in een onhandige situatie. Door het opschorten van bijeenkomsten met hun kiezers missen zij de kans om een directe campagne te voeren. De verhoogde aanwezigheid van de huidige president in de media vergroot zijn zichtbaarheid en stelt hem in een positief daglicht. De andere kandidaten worden naar de achtergrond geduwd.

Er volgen de eerste berichten om de presidentsverkiezingen uit te stellen. Wat zijn valide redenen om de presidentsverkiezingen in Polen uit te stellen? Daarover kun je in mijn eerdere blog lezen. Voor de regerende partij lijken deze redenen triviaal. Voor hun is er, grondwettelijk gezien, geen reden om dit te doen.

25 maart 2020

In een interview op de nationale TV stelt de Tweede Kamervoorzitter Elzbieta Witek dat de landelijke epidemie niet in de weg staat om de presidentsverkiezingen op 10 mei te kunnen houden. ‘Er bestaat niet zoiets als het uitstellen van verkiezingen’, overtuigt de voorzitter van de Sejm de Poolse bevolking in het interview.

26 maart 2020

De Tweede kamerleden beraadslagen in 11 verschillende zalen en stemmen inzake de wijzigingen in het Reglement van de Orde. Deze wijzigingen zouden de werkzaamheden op afstand mogelijk moeten maken en houden het volgende in. Tijdens de epidemie krijgen de leden hun eigen inloggegevens om via een systeem te kunnen stemmen. Door middel van het inloggen bevestigen zij tevens hun aanwezigheid. De toespraken van de afgevaardigden worden beperkt tot 3,5 of 15 minuten en zij mogen maar één keer spreken. De motie is aangenomen en ondersteund door de volgende partijen: Recht en Rechtvaardigheid, Links en Poolse Volkspartij. Burger Coalitie en Confederatie Vrijheid en Onafhankelijkheid stemmen tegen.

De Burger Coalitie stelt een amendement voor dat tijdens deze bijzondere bijeenkomsten geen wijzigingen in de Poolse Grondwet of kieswet doorgevoerd mag worden. De motie is verworpen.

De stemming tijdens deze bijeenkomst duurt meer dan twee uur. De stemmen worden telkens handmatig geteld in elk van de 11 kamers waar de Tweede Kamerleden zich verzamelen en vervolgens handmatig opgeteld.

27 maart 2020

Vrijdag zet het Poolse parlament zijn werkzaamheden voort en behandelt het voorstel van het anticrisis beleid – een pakket dat door de regering voor de Poolse ondernemers samengesteld is. Aan deze zitting participeerde de meerderheid van de afgevaardigden op afstand. De Tweede Kamerfractie van de regerende partij dient op zaterdagnacht (om 02.00 om precies te zijn) een wijziging in de huidige kieswet in. Dit amendement wordt in het pakket voor de ondernemers opgenomen (??) en houdt in dat de mensen ouder dan 60 jaar en mensen in de verplichte quarantaine per post mogen stemmen. Deze wetswijziging is louter bedoeld om de presidentsverkiezingen in mei 2020 mogelijk te maken. Om 04.00 uur wordt het amendement in het wetsvoorstel aangenomen. Vervolgens is het gehele wetsvoorstel om 06.00 uur aangenomen (dat is dus eigenlijk zaterdag 28 maart!). Er bestaan veel twijfels omtrent dit amendement. Hierover kun je hier lezen.

30 maart 2020

De meerderheid in de Senaat behoort tot de oppositie en zo worden de wijzigingen van de kieswet opgenomen in het wetsvoorstel verwijderd wat eigenlijk te verwachten was. Er zijn tevens verschillende hulpinstrumenten voor de ondernemers en werknemers eraan toegevoegd, zoals ruimere vrijstelling van de sociale verzekeringspremie. En nu ligt het balletje weer aan de kant van de Tweede Kamer. Ondertussen moeten de Poolse ondernemers wachten met veel onzekerheid.

Wellicht interessant om te weten is dat het lagerhuis ook ’s nachts werkt. De beslissingen worden eigenlijk om 03.30 genomen (dus eigenlijk dinsdag 31 maart).

31 maart 2020

De protest van de Poolse ondernemers vindt in Warschau plaats.

De Tweede Kamer neemt de wijzigingen van het lagerhuis niet aan. Dit betekent dat dit wetsvoorstel (inclusief de wijziging inzake de Poolse kieswet) in zijn definitieve versie op de handtekening van de president wacht.

3 April 2020

Tijdens een persconferentie wordt nog een idee voorgesteld: een verlenging van de ambtstermijn van de huidige president Andrzej Duda tot 7 jaar, zonder een mogelijkheid van herverkiezing.

Ondertussen kwamen de partijleden van Recht en Rechtvaardigheid op nog een idee. Namelijk dat de presidentsverkiezingen voor alle Poolse burgers per post gehouden zullen vinden. Dus niet alleen voor ouderen en degenen in de quarantaine moeten zitten. Dit zou betekenen dat het Poolse postbedrijf ongeveer 24 mln brieven moet gaan versturen. Er ontstaat ook de vraag: moeten de brieven aangetekend of niet aangetekend verstuurd worden want dit zou de bewerkelijkheid van de hele operatie aanzienlijk verhogen. Volgens de nog onbevestigde en uiteenlopende berichten nam de directeur van ‘Poczta Polska’ (het Poolse postbedrijf), Przemysław Sypniewski, ontslag. Wellicht wordt hij verzocht om ontslag te nemen. Dit heeft waarschijnlijk te maken met de geplande presidentsverkiezingen per post waarbij de landelijke postbezorging een belangrijke rol gaat spelen. Dit voorstel wordt niet door de oppositie geapplaudisseerd.

De Poolse ondernemers hebben geen baat bij deze situatie. Ook de Poolse bevolking niet. In plaats van het bespreken van thema’s rondom de economie, voert de huidige regering machtspelletjes. Zij willen alles op alles zetten om hun macht te behouden.

Chaos.

We gaan het zien.