Sommige bepalingen in de verdragen van de Europese Unie druisen in tegen de Poolse grondwet, zo luidt de uitspraak van het Grondwettelijk Hof in Polen. Is dat goed of slecht nieuws? Gaat het werkelijk over Polexit? Of is het gewoon een afleidingsmanoeuvre? Ik leg het zo uit.
Eerst kort over het justitiële stelsel in Polen
Het Poolse justitiële stelsel bestaat uit twee grote geledingen, namelijk de administratieve en de gewone rechterlijke macht. De gewone rechterlijke macht staat onder toezicht van het hooggerechtshof en bestaat uit drie niveaus: 11 hoven van beroep, 46 regionale rechtbanken en meer dan 300 districtsrechtbanken. De rechters worden door de Poolse president benoemd op verzoek van de nationale raad voor de rechtspraak. Het grondwettelijk hof, dat zich met name uitspreekt over de grondwettigheid van de wetgeving, bestaat uit 15 rechters die door de Tweede Kamer gekozen worden voor een ambtstermijn van 9 jaar. Bovendien zijn de procureur-generaal en de minister van Justitie dezelfde persoon. Dit is sinds 2010 het geval op basis van een wetsvoorstel dat destijds door het parlement aangenomen werd.
In dit artikel heb ik over de justitiële hervormingen in Polen geschreven. Deze hervormingen zijn een belangrijke bron van onenigheid geweest, zowel in eigen land als op EU-niveau en hebben aanleiding gegeven tot conflict over de hervorming van het rechtstelsel tussen Brussel en Warschau. Daarom is het meest recente besluit van het Poolse Grondwettelijk Hof een klap in het gezicht van de EU.
Zelfs Geert Wilders was blij met deze uitspraak.
Dit is een keerpunt…
Deze uitspraak kun je zeker een keerpunt noemen. Een keerpunt voor de regerende partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS), die nu een sterk alibi heeft om het politieke geschil in het land opnieuw te definiëren en te benutten. Verdeel en heers is het oude motto! Maar waarvoor zouden ze dit kunnen gebruiken? De Poolse regering is van plan om het besluit van het Grondwettelijk Hof te gebruiken om uitspraken van het HvJ-EU te verwerpen en de hervorming van het justitiële stelsel in Polen verder door te drukken en te voltooien. Ze zijn niet van plan om Polen uit de EU te leiden. Op andere gebieden nemen ze alle besluiten van de EU over. Er is echter nog iets…
Dit is een afleidingsmanoeuvre…
Op dit moment is de regering een wetsvoorstel aan het voorbereiden dat, eenmaal aangenomen een medische technocratie in Polen zou bewerkstelligen. Terwijl alle media zich op het besluiten van het Hof richten, wordt dit wetsvoorstel stiekem in de Tweede Kamer behandeld. Het is ook belangrijk om te noemen dat de zogenaamde oppositie hand in hand met de regerende partij loopt met betrekking tot het coronabeleid (behalve de Confederatie Vrijheid en Onafhankelijkheid en een aantal buitenparlementaire en onafhankelijke organisaties).
