Copernicus is vooral bekend als astronoom en de grondlegger van de heliocentrische theorie. De auteur van De revolutionibus orbium coelestium (‘Over de omwentelingen der hemellichamen’) veroorzaakte een wending in de wetenschap die beter bekend staat de Copernicaanse revolutie. Ik zal in dit artikel niks schrijven waar je al in wikipedia kunt vinden, maar zes interessante weetjes die je nergens anders kunt vinden.
De Poolse naam van de wereldberoemde astronoom luidt Mikołaj Kopernik. In het artikel gebruik ik de Poolse en Nederlandse naam.
Wie waren de vader en moeder van Copernicus?
De moeder van Nicolaas Copernicus, Barbara Watzenrode geboren rond 1440, kwam uit een rijke familie uit Toruń. Haar vader Łukasz Watzenrode vocht tegen de Teutoonse Ridders en raakte gewond in 1454 in de Dertienjarige Oorlog. In 1460 leende hij de stad Toruń een enorm bedrag van 269 florijnen voor de militaire doeleinden. Hij stierf in 1462 en maakte het einde van de oorlog met de Duitse Orde niet meer mee. De stad betaalde de familie dit bedrag pas tiental jaren later terug. Barbara overleed rond 1495. De vader van Mikołaj Kopernik, Mikołaj Kopernik geboren rond 1420 was een koopman in Krakau. Hij handelde in koper uit Slovakije, dat op de Vistula naar Gdansk werd vervoerd en vervolgens over de zee naar de wereld werd gestuurd. Wellicht is dit een toeval maar de achternaam Kopernik zou van ‘copper‘, waarmee de vader van Copernicus handelde, afgeleid kunnen zijn. Barbara en Mikołaj hadden vier kinderen Andrzej, Barbara, Katarzyna en de jongste Mikołaj die naar zijn vader genoemd werd.
Was Copernicus Pools of Duits?
Nicolaas werd in 1473 in Toruń geboren. De stad Toruń lag destijds in de provincie Koninklijk Pruisen of Pools Pruisen. Deze provincie was vanaf 1466 een autonome staat geregeerd in personele unie door de Poolse koning. Dit werd gebaseerd op de bepalingen van de Vrede van Thorn getekend op 19 oktober 1466 tussen de Duitse Orde en Polen. Toen Mikołaj Kopernik geboren was, was hij de onderdaan aan de Poolse koning. Bovendien was zijn moeder Pruisisch en zijn vader Pools. Dus wat was zijn nationaliteit? Pools of Pruisisch?
Standbeelden van Copernicus in Polen
Naar mijn weten zijn er 9 standbeelden van Copernicus in Polen: in Warschau, Olsztyn, Krakau, Krosno, Łódź, Piotrków Trybunalski, Wrocław, Toruń en Poznań.
Het verboden werk van Copernicus
Zijn grote werk ‘De revolutionibus orbium coelestium‘ schreef hij rond 1530, maar publiceerde het pas kort voor zijn dood in 1543. Het werk verscheen in een oplage van ongeveer vier- of vijfhonderd exemplaren. Naar verluid ontving Copernicus het eerste exemplaar terwijl hij op zijn sterfbed lag. Op 5 maart 1616 werd het werk van Mikołaj Kopernik opgenomen in de Index librorum prohibitorum (Index van Verboden Boeken). Het gebeurde 73 jaar na de dood van de auteur.
Waar zijn de manuscripten van Copernicus?
Het manuscript van ‘De revolutionibus orbium coelestium‘ wordt bewaard in de Jagiellonische Bibliotheek in Krakau. Zijn andere werken werden in het testament van Copernicus overgedragen aan het bisdom van Ermland. Tijdens de Zweedse invasie in 1692 hebben de Zweden deze verzameling gestolen, evenals andere nationale kunstwerken. In 1660 werd het Verdrag van Oliwa door Zweden en Pools-Litouwse Gemenebest getekend. De bepalingen van het verdrag (art. VII en IX), ondertekend door de Zweedse kanselier Bengt Oxenstierny, voorzagen dat alle gestolen kunstwerken binnen drie maanden geretourneerd zouden worden. Dit verdrag is nog steeds van kracht, maar alles bevindt zich nog steeds in de Zweedse archieven en bibliotheken, waaronder in de stad Uppsala.
Andere talenten van Copernicus
In Polen is Copernicus ook bekend om de verdediging van de stad Olsztyn tijdens de invasie van de Duitse Orde. Op 16 januari 1521 stonden ongeveer 5.000 soldaten onder het bevel van de Grootmeester Wilhelm von Schaumberg bij het poort van de stad. Copernicus werkte destijds als beheerder van het kasteel in Olsztyn in Ermland. Hij ontving een schriftelijke oproep van de Grootmeester om zich over te geven. Gelukkig was de stad uitstekend voorbereid op een mogelijke aanval van de Duitse Orde. Copernicus leidde de verdediging van de stad en de Teutoonse Ridders slaagden er niet in om de stad over te nemen. Copernicus heeft zijn talent als militair strateeg laten zien.
